ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИ МАҲСУЛОТЛАРИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ЖАРАЁНИНИ ЭКОНОМЕТРИК МОДЕЛЛАШТИРИШ ЗАРУРИЯТИНИНГ АСОСИЙ ЖИҲАТЛАРИ
Keywords:
қишлоқ хўжалиги; корреляция; корреляцион боғлиқлик; эконометрик модел; оптимал режалаштириш; ишончли прогнозлаш; замонавий технология; эконометрик таҳлил;Abstract
Мақолада қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқариш жараёнини эконометрик моделлаштириш заруриятининг аҳамияти, унинг ишлаб чиқариш ҳажмига таъсири тадқиқ этилган. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқариш жараёнини эконометрик моделлаштириш заруриятининг асосий жиҳатлари эконометрик таҳлил этилган. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқариш жараёни учун ишлаб чиқиладиган эмпирик моделларда, уларнинг таркибий ўзгарувчиларини аниқлаш асосий вазифалардан биридир. Қишлоқ хўжалиги иқтисодиётнинг битта тармоғи ҳисоблансада, унинг ўзи ҳам бир-бирига боғлиқ хусусий тармоқлардан ташкил топган. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг катта улуши тўғридан-тўғри истеъмолга йўналтирилганлиги унинг таркибий хавфсизлигини таълаб этади. Масаланинг нозик жиҳати шундаки, ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг товар маҳсулот сифатида реализация қилиниши маълум стандарт таълабларига мос келишини таъқоза этади. Эконометрик моделлаштириш аппарати маҳсулотнинг бозор иқтисодиётида барқарорлик қонуниятларини миқдорий ўзгаришларга асосланиб аниқлаш ва зарурий сифат ўзгаришларини олдиндан белгилаш имкониятларини яратиб беради. Қишлоқ хўжалик маҳсулотлар ишлаб чиқариш ва бошқаришни ўзгариб турувчи рақобат муҳитида ва бозор шароитларини ҳисобга олиб, уларнинг моҳияти ҳамда қонуниятларини чуқур таҳлил қилишда эконометрик усуллар ва моделлардан фойдаланилади. Улар ёрдамида прогнозлаш, кўп вариантли ечимлардан муқобил ечимни танлаш, таваккалчилик ва ноаниқлик шароитида оптимал бошқариш қарорларини қабул қилиш каби бир қатор масалаларнинг назарий ва амалий томонларини ўрганишда эконометрик моделлаштириш муҳим аҳамият касб этади.
References
А.Ишназаров, Ш.Нуруллаева, М.Муминова, Н.Рўзметова. Эконометрика асослари. Ўқув қўлланма. –Тошкент: Иқтисодиёт, 2019 йил, 258 бет
Н. Ф. Корсун, А. С. Марков, М. М. Кондровская. Моделирование и оптимизация в агропромышленном комплексе. Учебно- методическое пособие. Минск : БГАТУ, 2019. – 252 с.
Жўраев Ф.Д. Қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ишлаб чиқаришни ривожлантиришнинг истиқболдаги муаммолари ва уларни эконометрик моделлаштириш. //Иқтисодиёт ва таълим журнали. 4-сон. Тошкент, 2021 йил.377–385 б
Жураев Ф.Д. Econometric modeling of the development and management of agricultural production based on cluster analysis (on the example of the Kashkadarya region) //Экономика и предпринимательство, (ISSN 1999-2300), Vol. 15, № 8 (133) 2021. с:584–590
Жўраев Ф.Д. Қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ишлаб чиқаришда ҳудуднинг базавий салоҳиятини аниқлаш жараёнини эконометрик моделлаштириш (Қашқадарё вилояти мисолида) //“Бизнес-Эксперт” иқтисодий илмий-амалий журнал. 8(164)-сон. Тошкент 2021 йил.52–58 б
Каландаров, П. И., & Аралов, Г. М. (2021). Инвестиционная привлекательность–успешная реализация инновационных разработок, работающих в режиме реального времени. Инновацион технологиялар, (2 (42)), 88-91.
Аралов, Ғ. М. (2022). Ишлаб чиқаришда енгил саноатининг кластер усули инновацион иқтисодиётнинг асосий йўналиши сифати. Educational Research in Universal Sciences, 1(6), 138-142.
Махматкулов, Г. (2022). Аҳолига савдо хизматларини инновацион ривожлантириш салоҳиятини баҳолашда тренд моделларини танлаш мезонлари (қашқадарё вилояти мисолида). Экономика и образование, 23(4), 381-386.
Рахимов, А. (2022). Аҳолига яшаш жой ва умумий овқатланиш хизматлари ривожида ички ва ёндош тармоқларнинг таъсирини баҳолаш (қашқадарё вилояти мисолида). Iqtisodiyot Va taʼlim, 23(4), 397–402. Retrieved from
Жўраев, Ф. Д. (2021). Қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ишлаб чиқаришни қисқа муддатли прогнозлаштириш. Инновацион технологиялар, (2 (42)), 92-95.
Jo‘rayev, F. D. Econometric modeling of the development and management of agricultural production based on cluster analysis (on the example of the584 kashkadarya region). Экономика, (8), 584-590.
Каландаров, П. И., Макаров, А. М., & Аралов, Г. М. (2021). Особенности автоматизированного измерения влажности зерновых культур в полевых условиях. Известия Волгоградского государственного технического университета, (1), 60-63.
